نقش و عملکرد شهرهای کوچک در توسعه نظام منطقه ای مطالعه موردی شهر پاوه

چکیده امروزه در کشورهای جهان سوم به دنبال افزایش معضلات و مسایل ناشی از رشد شهر گرایی و تمرکز نامطلوب در شهرهای بزرگ جمعیت و روند برنامه ها و تحقیقات به نفع شهرهای میانی و کوچک و روستا شهرها تغییر یافت و اکنون دراکثر کشورهای رو به رشد یکی از وجوه مشخص سیاست های برنامه ریزی و عمران منطقه ای جهت گیری به سود شهرهای کوچک می باشد. از دیدگاه آنها شهرهای بزرگ بیش از حد مطلوب یا اقتصادی رشد کرده اند و چون نیروهای اقتصادی قادر به مهار رشدشان نیستند باید سیاست های عمدی جهت تمرکز زدایی مکانی و حمایت از مراکز شهری کوچک و متوسط پیگیری می شود. شهرهای کوچک با ظرفیت های بالقوه ای که دارند قادر هستند به شکل های مختلف تعادل و توازن را در سطح مناطق ایجاد نمایند. طبق تجربیاتی که کشورهای مختلف در این زمینه داشته اند با توسعه شهرهای کوچک می توان از مهاجرت های بی رویه به سمت کلان شهرها جلوگیری نموده، تمرکز را در شهرهای بزرگ کاهش داده و تا حد زیادی مشکلات این گونه شهرها را مرتفع ساخت. همچنین باعث توسعه روستایی شده و در کل توسعه را به شکل های گو ناگون در سراسر منطقه ایجاد نمود. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی تاثیرات شهرهای کوچک در توسعه یافتگی و توانایی آن در زمینه ارائه منافع توسعه به منطقه و حوزه نفوذ می باشد که با توجه به ارزیابی های صورت گرفته نتایج زیر بدست آمد: به کار گیری مدل رتبه - اندازه در شبکه شهری شهرستان پاوه نشان می دهد که شهر پاوه شهر برتر و رتبه اول شهرستان را به خود اختصاص داده است و در چهار دوره سرشماری رتبه شهرهای شهرستان تغییر نمی کند و همان رتبه بندی پابرجاست و شهر پاوه شهر نخست شهرستان می باشد. نتایج بدست آمده از تحلیل تاکسونومی نشان می دهد که در سال 1375 بیشترین تعداد روستاهای شهرستان در سطح سوم توسعه قرار داشته اند که در سال 1385 بیشترین تعداد روستاها در سطح دوم توسعه قرار داشته اند تا حدودی نسبت به دهه قبل توسعه یافته تر شده اند. نتایج حاصل از ضریب کشش پذیری نیز نشان می دهد شهر پاوه نسبت به شهرهای دیگر شهرستان از ضریب کشش پذیری بالاتری برخوردار و مقصد اکثر مهاجران روستایی است. ضریب مرکزیت نشان دهنده مرکزیت شهر پاوه و نوسود در منطقه خود می باشد و ضریب مکانی هم نشان می دهد که نقش غالب شهرستان نقش خدماتی می باشد. کلید واژه: نقش و عملکرد شهری ، شهرکوچک، توسعه منطقه ای، حوزه نفوذ، شهر پاوه.